Euskarazko irakaskuntzak eta ikastolak aitzindari bat izan zuten: Migel Muñoa irakasle donostiarra. 1868ko irailaren 11n jaioa zen.
Gazte-gazterik irakaskuntzarako joera izan zuen, baina bere ametsa haurrak euskaraz heztea zen. Horrela, 1914an Ikatz kaleko etxebizitza batean hasi zen haur talde batekin; pixkanaka, ikasle eta irakasle gehiago hurbildu zitzaizkion, eta Puyuelo kalean (gaurko Fermin Calbeton) etxe berria erosi zuen; 70 ikasle ziren, egunero eta dohan euskaraz ikasten zutenak irakurtzen, idazten, dotrina, eta abar. Egia esan, R.M. Azkue lehenagotik hasia zen Bilbon bere ikastetxearekin, 1897an zabaldu baitzuen. Hala ere, Muñoak jarraitasun eta sendotasuna eman zion bereari.
Ikasle-irakaslez ondo horniturik, 1917an karmeldarren komentuan Euskal-Ikastetxea sortu zuen Muñoak, aita Jose Eginoren zuzendaritzapean. Hiru urte bakarrik egon zen han, 1920an klaretarren eskuetara pasa baitzen ikastetxea; ordurako, 200 ikasle eta 6 irakasle ziren!
Handituz-handituz, 1924an ikastola Ategorrietako Karmen-Enera eraman zuten, eta han Koruko Andra Mariaren ikastetxea bihurtu zen. Leku askirik ez, eta berehala hiru lekutan banatu behar izan zuten ikastetxea: eskolaurrea Ikatz kalean (70 ikasle; mutikoen lehen hezkuntza Kanpandegi kalean (100 ikasle); eta neskatoen lehen hezkuntza Konstituzio plazan (40 ikasle).
Ikasgai arruntez gain, kirolari ere aparteko garrantzia ematen zioten ikastetxean; horretarako, Morlansen etxe bat zeukaten egokituta. Ikasliburuak, berriz, bertan egin behar izaten zituzten.
Horrela segitu zuen ikastetxeak gerra zibila etorri arte. Orduan, dena desegin eta Migel Muñoak ihesi joan behar izan zuen Donibane Lohitzunera. Bertan hil zen 1953ko abenduaren 7an, laurogeita bost urte zituelarik.
Argazkia: EGIPV, Lit. II, 359 or.
Argazki oina:
Koruko Andra Mariaren ikastetxeko ikasle-irakasleak 1932an; Muñoa ezkerrean eserita ageri den biboteduna da.